نوآوری اجتماعی چیست؟

ما از فرآیندهای معیوب و ناکارآمد اجتماعی پیروی نخواهیم کرد!

واژه نوآوری به پدیده‌های گفته می‌شود که وقوع آن‌ها تفاوت‌های کیفی قابل ملاحظه‌ای را ایجاد کند. نوآوری به‌طور خلاصه و در یک جمله، یافتن راه‌کارهای جدید برای رفع نیازها است.

به طور خاص‌تر نوآوری اجتماعی ایده‌های جدیدی(شامل محصولات، خدمات، فرآیندها)هستند که نیازهای اجتماعی را بسیار مؤثر و کارآمدتر از دیگر روش‌ها برآورده می‌کنند و نهایت منجر به بهبود کمی و کیفی زندگی بشر می‌شود. نوآوری اجتماعی نشان می‌دهد که مردم همیشه سعی در پیدا کردن راه‌حل‌های جدید برای رفع نیازهای اجتماعی خود دارند. از این رو بخشی از جذابیت نوآوری اجتماعی، این واقعیت است که می‌تواند به عنوان چتری برای حل و فصل چالش‌های اجتماعی به شیوه خلاقانه و مثبت باشد.

 با این حال مفهوم نوآوری اجتماعی از منظر برخی صاحب نظران بسیار وسیع و گسترده است. به بیانی دیگر مفهوم‌های رایج و اهداف و کارگردهای «نوآوری‌های اجتماعی» با توجه به تفاوت‌های زبانی و شرایط و مقتضیات مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی بسیار پراکنده و گسترده هستند.

نوآوری اجتماعی به دولت،کارآفرینان و فعالان اقتصادی،خیرین و شهروندان کمک می‌کند تا بینش اجتماعی خود را نسبت به چالش ها و مسائل اجتماعی تغییر دهند.

هدف “نوآوری اجتماعی” چیست؟

«نوآوری اجتماعی» را می‌توان یک پدیده اجتماعی دانست. در نتیجه اهداف آن نیز مختص جامعه است. از طریق نوآوری اجتماعی افراد و جامعه خلاقیت خود را بروز و نیازهای خود را بیان می‌دارند. تحقق آرمان‌های متعالی بشر نظیر رفاه و «توسعه اجتماعی» از طریق پاسخ کارآمد،موثر،منصفانه و ماندگار به نیازهای موجود و نیازهای آتی شناسایی نشده هدفی است که نوآوری اجتماعی به دنبال آن است.

در نهایت می‌توان گفت، نوآوری اجتماعی ظرفیت جامعه را به وسیله توانمندسازی و استفاده بهتر از دارایی‌ها و منابع افزایش می‌دهد. به وسیله نوآوری‌های اجتماعی،روابط و مناسبات جدیدی بین افراد و گروه‌های یک جامعه ایجاد می‌شود. به دلیل جایگاه سیال نوآوری‌های اجتماعی میان بخش‌های سه گانه عمومی، خصوصی و مدنی؛ می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت بخش‌های مذکور به راه حل‌های جدیدی دست پیدا کند.

نوآوری اجتماعی چه نقشی در جامعه ایفا می‌کند؟

نقش نوآوری‌های اجتماعی در جامعه حمایت از سازمان‌های دولتی، غیردولتی یا حمایت‌های اقتصادی از کسب‌وکارها نیست؛ بلکه در خصوص ایجاد تعامل و همکاری این سه بخش و اجرای پروژه‌های استراتژیک، محصولات خاص و فرآیندهای گسترده‌ است. در واقع نوآوری اجتماعی با تلفیق بخش‌های مختلف یک جامعه به حل مشکلات کمک می‌کند.

انواع نوآوری اجتماعی

نوآوری در کالا

به عنوان مثال محصولی به نام «محافظ زندگی»،بطری است که تمام ویروس‌ها و باکتری‌های آب آلوده را فیلتر می‌کند و آن را تبدیل به آب سالم می‌نماید.

این نوآوری از این جهت اجتماعی است که در جهت کاهش بیماری‌های افرادی تولید شده است که به آب سالم دسترسی ندارند.

نوآوری در خدمات

به عنوان مثالی دیگر«گرامین بانک» ، بانکی که توسط محمدیونس، اقتصاددان بنگلادشی و برنده نوبل صلح تاسیس شد و گسترش پیدا کرد.

محمد یونس پس از درک این‌که بانک‌ها و موسسات مالی به علت نداشتن تضامین رسمی، از خدمت دادن به اقشار بسیار ضعیف معذور هستند، نوع جدیدی از ضمانت‌نامه (تضمین اجتماعی) را برای وام دادن به فقرا توسعه می‌دهد.

هدف از توسعه این خدمت، رفع مشکلات تامین مالی برای فقرا است و بنابراین، بانک گرامین هم یک نوآوری اجتماعی است. این نوآوری به این علت که راهکاری جدید از جنس خدمات (خدمات مالی) ارائه کرده است، در قسمت نوآوری خدمات قرار می‌گیرد.

نوآوری در فرآیندها

اما در گروه سوم از نوآوری، یعنی نوآوری در فرآیند (فرآیند تامین، تولید، توزیع، بازاریابی و…) نیز می‌توان ردپای نوآوری‌های اجتماعی را دنبال کرد.

برای مثال نوآوری‌ اجتماعی«تجارت منصفانه»Fair Trade  روشی جالب توجه در تامین مواد اولیه است.

به علت این‌که این کشاورزان در مقایسه با غول‌های صنعت غذایی قدرت کمی‌دارند، مجبور می‌شوند محصولات خود را با نرخ نازل به آنها بفروشند.

برای رفع این معضلات، عده‌ای با ایجاد برند «تجارت منصفانه»، برندهایی را که محصولات کشاورزان را با قیمت‌های منصفانه خریداری می ‏کنند، شناسایی کرده و به آنها این نشان را اعطا می‌کنند.

به علاوه، مفهوم این نشان در میان مشتریان محصولات نهایی جا انداخته می‌شود و بنابراین مشتریان ترجیح می‌دهند از محصولاتی استفاده کنند که دارای نشان «تجارت منصفانه» هستند.

بدین ترتیب، در فرآیند تامین مواد اولیه در شرکت‌های غذایی، نوآوری بوجود آمده است که حاصل آن، بهبود وضعیت معاش کشاورزانی است که اکثرا در شرایط مالی خوبی به سر نمی‌برند.

چرا نوآوری اجتماعی؟

آینده پژوهی در مطالعات اجتماعی نشان می‌دهد ماهیت مشکلات و چالش‌هایی که امروزه و در آینده انسان با آن مواجه خواهد شد، متفاوت از آن چیزی است که تا پیش از این وجود داشته است.

وقتی ماهیت چالش‌ها و بحران‌ها تفاوت کرده، مواجهه و ترسیم راه حل‌های این مشکلات نیز نمی‌تواند مثل سابق باشد.

خلاصه و تشریح این ادعاها

ناکارآمدی سیاست‌های کلاسیک: 

ناکارآمدی سیاست‌های کلاسیک دولتی را به طور مثال می‌توان در مواجهه با مشکلاتی همچون تغییرات آب‌وهوایی، فقر،بیماری‌های مزمن و همه‌گیر و افزایش نابرابری مشاهده کرد. این در حالی است که نوآوری اجتماعی راه‌حل‌های تازه‌تری را برای حل این مشکلات پیشنهاد می‌دهد.

افزایش هزینه‌های آینده:

سیاست مناسب در مقابله با کنترل آلودگی، فقر، کاهش ضایعات و غیره؛ پیشگیری است. اما پیشگیری مؤثر به رغم منافع اقتصادی و اجتماعی شفاف در کنار رکود اقتصادی و فشار هزینه‌های اجتماعی بسیار دشوار است. این در حالی است که رویکرد نوآوری‌های اجتماعی، رویکردی پیشگیرانه به همراه صرف هزینه کمتر است.

بحران اقتصادی و پیدایش اقتصاد اجتماعی: 

با توجه به رشد روزافزون هزینه‌های عمومی و اجتماعی، دیگر تغییرات و اقدامات بهره‌وری مورد قبول و موثر نیستند. با این حال بیشتر سرمایه بخش دولتی و خصوصی برای مدل‌های قدیمی و مشتریان منفعل هدر می‌رود. که نوآوری‌های اجتماعی الگوهای جدیدی برای توسعه راه حل‌های جدید اجتماعی در جهت رونق اقتصادی در چنته دارد.

منبع: موسس کار آفرینی سورن

 

مجتمع نوآوری باز کوشا از همه علاقه مندان دعوت می کند تا در رویداد نوآوری و فناوری ما شرکت نمایند.

واژه نوآوری به پدیده‌های گفته می‌شود که وقوع آن‌ها تفاوت‌های کیفی قابل ملاحظه‌ای را ایجاد کند. نوآوری به‌طور خلاصه و در یک جمله، یافتن راه‌کارهای جدید برای رفع نیازها است.

به طور خاص‌تر نوآوری اجتماعی ایده‌های جدیدی(شامل محصولات، خدمات، فرآیندها)هستند که نیازهای اجتماعی را بسیار مؤثر و کارآمدتر از دیگر روش‌ها برآورده می‌کنند و نهایت منجر به بهبود کمی و کیفی زندگی بشر می‌شود. نوآوری اجتماعی نشان می‌دهد که مردم همیشه سعی در پیدا کردن راه‌حل‌های جدید برای رفع نیازهای اجتماعی خود دارند. از این رو بخشی از جذابیت نوآوری اجتماعی، این واقعیت است که می‌تواند به عنوان چتری برای حل و فصل چالش‌های اجتماعی به شیوه خلاقانه و مثبت باشد.

 با این حال مفهوم نوآوری اجتماعی از منظر برخی صاحب نظران بسیار وسیع و گسترده است. به بیانی دیگر مفهوم‌های رایج و اهداف و کارگردهای «نوآوری‌های اجتماعی» با توجه به تفاوت‌های زبانی و شرایط و مقتضیات مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی بسیار پراکنده و گسترده هستند.

نوآوری اجتماعی به دولت،کارآفرینان و فعالان اقتصادی،خیرین و شهروندان کمک می‌کند تا بینش اجتماعی خود را نسبت به چالش ها و مسائل اجتماعی تغییر دهند.

هدف “نوآوری اجتماعی” چیست؟

«نوآوری اجتماعی» را می‌توان یک پدیده اجتماعی دانست. در نتیجه اهداف آن نیز مختص جامعه است. از طریق نوآوری اجتماعی افراد و جامعه خلاقیت خود را بروز و نیازهای خود را بیان می‌دارند. تحقق آرمان‌های متعالی بشر نظیر رفاه و «توسعه اجتماعی» از طریق پاسخ کارآمد،موثر،منصفانه و ماندگار به نیازهای موجود و نیازهای آتی شناسایی نشده هدفی است که نوآوری اجتماعی به دنبال آن است.

در نهایت می‌توان گفت، نوآوری اجتماعی ظرفیت جامعه را به وسیله توانمندسازی و استفاده بهتر از دارایی‌ها و منابع افزایش می‌دهد. به وسیله نوآوری‌های اجتماعی،روابط و مناسبات جدیدی بین افراد و گروه‌های یک جامعه ایجاد می‌شود. به دلیل جایگاه سیال نوآوری‌های اجتماعی میان بخش‌های سه گانه عمومی، خصوصی و مدنی؛ می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت بخش‌های مذکور به راه حل‌های جدیدی دست پیدا کند.

نوآوری اجتماعی چه نقشی در جامعه ایفا می‌کند؟

نقش نوآوری‌های اجتماعی در جامعه حمایت از سازمان‌های دولتی، غیردولتی یا حمایت‌های اقتصادی از کسب‌وکارها نیست؛ بلکه در خصوص ایجاد تعامل و همکاری این سه بخش و اجرای پروژه‌های استراتژیک، محصولات خاص و فرآیندهای گسترده‌ است. در واقع نوآوری اجتماعی با تلفیق بخش‌های مختلف یک جامعه به حل مشکلات کمک می‌کند.

انواع نوآوری اجتماعی

نوآوری در کالا

به عنوان مثال محصولی به نام «محافظ زندگی»،بطری است که تمام ویروس‌ها و باکتری‌های آب آلوده را فیلتر می‌کند و آن را تبدیل به آب سالم می‌نماید.

این نوآوری از این جهت اجتماعی است که در جهت کاهش بیماری‌های افرادی تولید شده است که به آب سالم دسترسی ندارند.

نوآوری در خدمات

به عنوان مثالی دیگر«گرامین بانک» ، بانکی که توسط محمدیونس، اقتصاددان بنگلادشی و برنده نوبل صلح تاسیس شد و گسترش پیدا کرد.

محمد یونس پس از درک این‌که بانک‌ها و موسسات مالی به علت نداشتن تضامین رسمی، از خدمت دادن به اقشار بسیار ضعیف معذور هستند، نوع جدیدی از ضمانت‌نامه (تضمین اجتماعی) را برای وام دادن به فقرا توسعه می‌دهد.

هدف از توسعه این خدمت، رفع مشکلات تامین مالی برای فقرا است و بنابراین، بانک گرامین هم یک نوآوری اجتماعی است. این نوآوری به این علت که راهکاری جدید از جنس خدمات (خدمات مالی) ارائه کرده است، در قسمت نوآوری خدمات قرار می‌گیرد.

نوآوری در فرآیندها

اما در گروه سوم از نوآوری، یعنی نوآوری در فرآیند (فرآیند تامین، تولید، توزیع، بازاریابی و…) نیز می‌توان ردپای نوآوری‌های اجتماعی را دنبال کرد.

برای مثال نوآوری‌ اجتماعی«تجارت منصفانه»Fair Trade  روشی جالب توجه در تامین مواد اولیه است.

به علت این‌که این کشاورزان در مقایسه با غول‌های صنعت غذایی قدرت کمی‌دارند، مجبور می‌شوند محصولات خود را با نرخ نازل به آنها بفروشند.

برای رفع این معضلات، عده‌ای با ایجاد برند «تجارت منصفانه»، برندهایی را که محصولات کشاورزان را با قیمت‌های منصفانه خریداری می ‏کنند، شناسایی کرده و به آنها این نشان را اعطا می‌کنند.

به علاوه، مفهوم این نشان در میان مشتریان محصولات نهایی جا انداخته می‌شود و بنابراین مشتریان ترجیح می‌دهند از محصولاتی استفاده کنند که دارای نشان «تجارت منصفانه» هستند.

بدین ترتیب، در فرآیند تامین مواد اولیه در شرکت‌های غذایی، نوآوری بوجود آمده است که حاصل آن، بهبود وضعیت معاش کشاورزانی است که اکثرا در شرایط مالی خوبی به سر نمی‌برند.

چرا نوآوری اجتماعی؟

آینده پژوهی در مطالعات اجتماعی نشان می‌دهد ماهیت مشکلات و چالش‌هایی که امروزه و در آینده انسان با آن مواجه خواهد شد، متفاوت از آن چیزی است که تا پیش از این وجود داشته است.

وقتی ماهیت چالش‌ها و بحران‌ها تفاوت کرده، مواجهه و ترسیم راه حل‌های این مشکلات نیز نمی‌تواند مثل سابق باشد.

خلاصه و تشریح این ادعاها

ناکارآمدی سیاست‌های کلاسیک: 

ناکارآمدی سیاست‌های کلاسیک دولتی را به طور مثال می‌توان در مواجهه با مشکلاتی همچون تغییرات آب‌وهوایی، فقر،بیماری‌های مزمن و همه‌گیر و افزایش نابرابری مشاهده کرد. این در حالی است که نوآوری اجتماعی راه‌حل‌های تازه‌تری را برای حل این مشکلات پیشنهاد می‌دهد.

افزایش هزینه‌های آینده:

سیاست مناسب در مقابله با کنترل آلودگی، فقر، کاهش ضایعات و غیره؛ پیشگیری است. اما پیشگیری مؤثر به رغم منافع اقتصادی و اجتماعی شفاف در کنار رکود اقتصادی و فشار هزینه‌های اجتماعی بسیار دشوار است. این در حالی است که رویکرد نوآوری‌های اجتماعی، رویکردی پیشگیرانه به همراه صرف هزینه کمتر است.

بحران اقتصادی و پیدایش اقتصاد اجتماعی: 

با توجه به رشد روزافزون هزینه‌های عمومی و اجتماعی، دیگر تغییرات و اقدامات بهره‌وری مورد قبول و موثر نیستند. با این حال بیشتر سرمایه بخش دولتی و خصوصی برای مدل‌های قدیمی و مشتریان منفعل هدر می‌رود. که نوآوری‌های اجتماعی الگوهای جدیدی برای توسعه راه حل‌های جدید اجتماعی در جهت رونق اقتصادی در چنته دارد.

منبع: موسس کار آفرینی سورن

 

مجتمع نوآوری باز کوشا از همه علاقه مندان دعوت می کند تا در رویداد نوآوری و فناوری ما شرکت نمایند.